مشاهده95

هفت سیب: بيماري مالتيپل اسكلروزيس كه به اختصار به آن ام اس(MS) گفته مي‌شودیک بیماری دستگاه عصبی مرکزی است. در این بیماری پوشش محافظ اعصابی که در داخل،اطراف مغز ویانخاع قرار دارند تخریب می‌شوند.

گلبول‌هاي سفيد كه نقش دفاعي در بدن دارند به ميلين ( كه محافظی براي رشته‌هاي عصبي است و كمك مي‌كند تا پيام‌هاي الكتريكي با سرعتي بالا منتقل شوند)به‌جاي يك عامل بيگانه حمله مي‌كنند و هر بار كه اين گلبول‌ها به رشته‌هاي اعصاب مربوط به يكي از اندام‌هاي بدن بیماروارد شوند،آن اندام را با مشکل رو به رو می‌سازند که در نهایت منجر به بروز بیماری ام اس می‌گردند.
 
افراد در معرض خطر

معمولاًابتلا به ام اس بین سنین 20 تا 50 سالگی در افراد دیده می‌شود. زن‌ها 2 برابر مردان احتمال ابتلا به این بیماری را دارند. در مناطق سردسیر این بیماری بسیار شایع است ودر کشورهایی نظیرآمریکا که افرادبا نژادهای مختلف در کنار هم زندگی می‌کنند، این بیماری شیوع بیشتری دارد.

عوامل مهم

ژنتیک و اختلالات سیستم ایمنی بدن از عوامل مهم ابتلا به این بیماری به شمار می‌روند. ویروس هم موجب می‌شود تا غلاف میلین به‌عنوان مزاحم توسط سیستم ایمنی بدن شناخته شود. در زمانی که سیستم دفاعی فرد تحریک می‌گردد،بدن مجبور به تولید پادتن‌هائی می‌شود که به عناصر خودی بدن حمله می‌کنند، در این بیماری پادتن‌ها به میلین که پوشش اعصاب می‌باشد حمله کرده و آن‌ها را نابود می‌کنند.میلین باعث می‌شود که پیام‌های عصبی به سرعت در طول عصب منتقل شود. زمانی که این ماده تخریب شود بر روی عصب، نقاطی بدون میلین به‌نام پلاک به‌وجود می‌آید و با پیشرفت بیماری این پلاک‌ها انتقال پیام عصبی در طول عصب کند‌ترمی‌شودکه خود سبب بروز علائم بیماریام اس می‌گردد.

حمله چه زمانی آغاز می‌شود؟

معمولا زمانی که سیستم ایمنی بدن دچار اختلال اعصاب شود حملات رخ می‌دهند که در این صورت پالس‌ها و داده‌های الکتریکی که در طول اعصاب ما وجود دارند از سرعتشان کاسته می‌شود. ملین ممکن است بعد از حمله به ترمیم خود بپردازد، اما تاثیرات آن باقی مانده و چون زخم در آن دیده می‌شود،هر چه بیشتر اعصاب تحت تاثیر قرار بگیرند مشکلات بیشتری را برای فرد به‌وجود می‌آورند. این اختلالات درسیستم عصبی بر روی چشم، کنترل گفتار، راه رفتن، نوشتن و حافظه تاثیر می‌گذارند.

انواع بیماری ام اس

1)نوع تشدید کننده

2)نوع پیشرونده- اولیه

3)نوع پیشرونده- ثانویه

4)نوع حاد و مزمن

-نوع تشدید کننده: یکی از شایع‌ترین انواع ام اس است که معمولاً 65 تا 80٪ از افراد را درگیر خود می‌کند.البته در مواردی نیز با حمله همراه است.

-نوع پیشرونده- اولیه: نوع دیگری از بیماری است که فرد را با ناتوانی تدریجی رو به رو می‌کند.در این نوع وضعیت بیمار هر روز بدتر می‌شود کهمعمولاً در 15٪ افراد و بعد از سن 40 سالگی مشاهده می‌شود.

-نوع پیشرونده- ثانویه: بیماران ابتدا با حالات تشدید کننده مواجهه می‌شوند و سپس نوع پیشرونده- ثانویه در آن‌ها بروز می‌کند. این حالتمعمولاً در بیش از 50٪ از افراد به چشم می‌خورد.

-نوع حاد و مزمن: ابتلا به این نوع، معمولاً کمتر از سایر موارد است ولی بیماری در آن با سرعت گسترش می‌یابد.

افراد در معرض خطر

عموماً 2 گروه از اشخاص دچار بیماری ام.اس می‌شوند:

-گروه نخست افرادی هستند که فوق‌العاده زودرنج،حساس، عصبی و با كم‌ترین ناملایمات از حالت عادی خارج شده و تعادل خود را از دست می‌دهند.یكی از شایع‌ترین علت‌های این بیماری، عصبی شدن افراد است كه مهم‌ترین دلیل آن در واقع كمبود ویتامین‌ها،مواد غذایی یا مواد معدنی در بدن و همچنین مواد زائد در سلول‌ها و بافت‌ها است. زمانی که شخص از نظر جسمی با اختلالی مواجهه شود، سیستم عصبی او نیز دچار ناراحتی روحی و روانی خواهد شد و با كمترین برخوردی، واکنش نشان خواهد داد.‌وقتی كه تعادل املاح معدنی در بدن از بین می‌رود، انسان با كم‌ترین برخوردی، عصبی می‌شود و همچنین كار غدد درون‌ریز در بدن مختل می‌شود. همین امر زمینه بروز ترشحات طبیعی معده و اسید معده را به اندازه 2 برابر از حد طبیعی افزایش می‌دهد. روزانه معده یك انسان بالغ حدود 2 لیتر اسید كلریدریك ترشح می‌كند كه در هضم غذا نقش اصلی را ایفا می‌كند. وقتی فردی عصبی می‌شود، این مقدار اسید به 2 برابر حجم واقعی و طبیعی خود می‌رسد كه ترشح می‌شود. می‌توان نتیجه گرفت بهترین راهكار درمانی كه در زمینه پیشگیری از بیماری ام اس نیز برای این گروه مؤثر خواهد بود، پرهیز از بروز هر گونه تنش در ارتباطات میان ‌فردی و سعی در كنترل احساسات و عواطف شخصی است. افراد زودرنج و حساس باید تلاش كنند تا خود را از موقعیت‌هایی اجتماعی که منجر به ایجاد استرس در آن‌ها می‌شود،دوری کنند تا كمترین فشار روانی به‌ آنها وارد شود.

-گروه دوم افرادی هستند كه از نظر ژنتیكی دارای طبع سردی هستند و مدام از غذاهای سرد(غذاهایی با PH اسیدی) زیاد مصرف می‌کنند. همچنین علاقه زیادی به خوردن ترشی، سركه، ماست، قره‌قروت و امثال آن دارند. افرادی كه دارای چنین طبعی می‌باشند، اگر در مورد غذای مصرفی روزانه خود دقت نکنند، بیشتر در معرض بیماری ام.اس قرار می‌گیرند. عموماً در بیماران مبتلا به ام.اس،PHخون گرایش به حالت اسیدی دارد و اگر این حالت بر اثر نوع تغذیه به‌صورت مداوم تكرار شود، بیمار در معرض حملات مکرر قرار خواهد گرفت. این‌گونه بیماران باید از مصرف غذاهای اسیدی دوری کنند تا بدین وسیله از پیشرفت بیماری جلوگیری شود. برای پیشگیری از این بیماری در سایر افراد نیز می‌توان مصرف متعادل مواد غذایی به‌ویژه اجتناب از مواد غذایی اسیدی را توصیه كرد.
 
علائم بیماری

1)ضعف اندام، عدم هماهنگی بین اعضای مختلف بدن

2)اختلالات بینایی دید، چشم درد، از دست دادن بینایی در یک چشم و تاری دید و دوبینی

3)دردهای عضلانی، خستگی، سوزن سوزن و مور مور شدن و بی حسی اندامها،

4)کاهش قدرت حافظه و فراموشی

5)افسردگی از نوع عدم توانایی کنترل خنده و گریه در شرایط مختلف

6)سرگیجه،کاهش حواس، ناتوانی در تکلم و لرزش اندامها

7)اختلال دردفع ادرار

چگونه می‌شود به وجود ام اس پی برد؟

انجام آزمایشات و معاینات فیزیکی و عصبی شامل:

1)MRI

2)تست مایع نخاعی

3)و آزمون الکتروفیزیولوژیک

این 3 تست و تست‌های دیگر به پزشک در تأیید ام اس کمک می‌کنند.

تغذیه و ام اس

1-مصرف چربی‌های بد،به‌دلیل تشكیل تركیبات سمی و مضر برای بافت دستگاه عصبی مركزی مضر هستند.

2- مصرف چربی‌های ضروری كه نقش مهمی در ترمیم و نگهداری سلول‌های عصبی دارند مفید هستند.

با توجه به عملكرد چربی‌ها در بروز بیماری‌های قلبی- عروقی و افزایش وزن، مقدار چربی دریافتی و نوع آن باید مشخص گردد.

به همین دلیل چربی‌های گیاهی غیراشباع باید به جای چربی‌های حیوانی اشباع جایگزین شوند. (انواع چربی‌های گیاهی مثل: روغن آفتابگردان، روغن کانولا و روغن ذرت می‌باشد.)

مواد غذایی مضر برای بیماران مبتلا به ام اس

1)سس‌های مایونز و تمامی سس‌های دارای چربی زیاد

2)فرآورده‌های لبنی پرچرب

3)غذاهای چرب خصوصاً گوشت‌های چرب و تمام چربی‌های حیوانی

4)قهوه، الكل و چای

5)مواد غذایی حساسیت زا مثل: تخم مرغ، شیر، سیب زمینی، گوجه فرنگی، بادمجان، نان گندم، شكر، برخی از میوه‌ها(مواد غذایی با رنگ‌های افزودنی مثل: نوشابه‌ها یا با مواد نگهدارنده مثل: كنسروها ، ادویه ، تمام میوه‌ها و سبزی‌هایی كه خوب شسته نشده اند یا با افزودن مواد شیمیایی رشد کرده‌اند که مواد باقیمانده روی آن‌ها می‌تواند سمی و حساسیت زا باشد.

6)خوراکی‌های بسیار شیرین مانند: كیك، بیسكوئیت، شیرینی و آب نبات

مواد غذایی مفید برای بیماران ام اس

1-چربی‌های اُمگا3 و اُمگا6 منبع غذایی اصلی اسیدهای چرب هستند. اُمگا3 مانند:انواع ماهی به‌خصوص ماهی ساردین و سالمون است و سایر منابع غذایی آن روغن سویا و کانولا، جوانه گندم ، گردو، روغن تخم کتان، سبزیجات برگ سبز و روغن کبد ماهی می‌باشند.اسیدهای چرب اُمگا6 نیز در روغن‌های غیر اشباع گیاهی مثل: روغن ذرت، روغن کانولا، روغن سویا، روغن بادام زمینی و روغن آفتابگردان وجود دارد.

2-میوه‌ها و سبزی‌های تازه(سبزی‌های دارای برگ سبز پررنگ)

3-جوانه‌ها، خصوصاً جوانه یونجه كه باید موقع شروع به جوانه زدن مصرف شود.

4-پودر جلبك آب‌های تازه که به‌صورت بسته بندی شده در برخی فروشگاه‌ها موجود است.

5-مصرف آب تصفیه شده 2 لیتر(8 لیوان) در روز، سایر چای‌های گیاهی به‌جای چای معمولی و آب میوه های رقیق شده بسیار ضروری هستند.

تاثیر تغذیه صحیح در درمان ام اس

مواد غذایی علاوه بر رساندن انرژی اولیه به بدن، موجب حفظ کارکرد مناسب و تقویت دستگاه‌های مختلف بدن(دستگاه ایمنی، قلب، عروق و اعصاب) می‌شوند كه نتیجه آن احساس سلامتی و قرارگرفتن در وضعیت روحی و جسمی مطلوب است.البته همه اینها در بیماری‌های مزمن اهمیت بیشتری پیدا كنند.

مصرف مناسب و کافی ویتامین‌های لازم مانند: ویتامین هایC ،E ، گروه B و املاح معدنی مثلمنگنز، منیزیم، مولیبدن، سلنیم و روی نیز در حفظ سلامتی بیماران ضروری می‌باشد. در عین حال مصرف زیاد و نابجای ویتامین‌هایی چون A و B6 می‌تواند خطرناك و دردسرزا باشد.

با توجه به نقش مهم چربی‌ها در سوخت و ساز بدن و ایجاد انرژی لازم برای اعمال حیاتی و لزوم وجود آن‌ها برای ساخت بافت‌های حیاتی بدن، مصرف انواع چربی‌های مفید، مخصوصاً چربی‌هایی که دارای تركیبات اُمگا3 و اُمگا6 هستند و نقش محافظتی در بروز بیماری‌های قلبی و عروقی دارند، برای بیماران توصیه می‌شود.

پیشگیری از ام اس با مصرف قهوه

خوردن یک فنجان قهوه غلیظ ممکن است به بهبود کارهای روزمره کمک مفیدی کند. کافئین موجود در قهوه از اتصال آدنوزین ( که یکی از 4 واحد ساختمانی DNA هم هست)به وسیله گیرنده‌هایش بر سطح هوشیاری فرد تاثیر می‌گذارد.آدنوزین مولکولی است که همیشه در بدن انسان وجود دارد و نقش مهمی در کمک به کنترل فرآیند بیوشیمیایی از خواب گرفته تا مهار بیداری ایفا می‌کند. قهوه می‌تواند کاربردهای مهمی برای سایر بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس و آرتریت روماتوئید داشته باشد که ناشی از حمله دستگاه دفاعی به بدن خود بیماران هستند.

ويتامينD ، از بروز ام اس جلوگيري مي‌کند

کسانی که از مقادیر بالای این ویتامین بهره برده‌اند، کمتر در معرض ابتلا به بيماري ام اس قرار می‌گیرند. يکي از بهترين راه‌هاي جذب ويتامين D قرارگرفتن در معرض نور خورشيد است، اين عمل بايد طي سال‌هاي زندگي و به‌طور متوالی انجام شود البته 15 تا 20 دقیقه در طول روز بسیار مفید و کافی است.مصرف مكمل‌های ویتامین D هم در بارداری و سال‌های نخست زندگی كودك، در پیشگیری از ابتلا به ام اس موثر است.

فردی كه مبتلا به ام اس است، اگر استرس نداشته باشد و در محیطی آرام و امن قرار گیرد، درمان او زودتر و راحت‌تر انجام می‌شود. از داروهای رایج برای این كه تعداد حملات را كمتر كند یا به تأخیر اندازد، كورتون است. این دارو را هر هفته یك بار تحت نظر پزشک به‌صورت تزریقی مصرف می‌كنند كه دوره ناتوانی را كم می‌كند. همچنین داروهای دیگری مانند: اینتِرفِرون، ربیف، آونكس وبتافرون سبب كاهش ناتوانی و به تأخیر انداختن حملات می‌شوند. این داروها منجر به درمان كاملام اسنمی‌شوند اما عاملی مفید در كاهش از بین رفتن میلین‌ها در تارهای عصبی می باشند.

ورزش در درمان ام اس

ورزش در درمان این بیماران دارای اهمیت فراوان است. اما از ورزش در دوره شدت بیماری باید پرهیز کرد زیرا بیماران مبتلا به ام اس اغلب با خستگی پذیری زودرس مواجهه هستند.ورزش و انجام فعالیت‌های بدنی باید به‌گونه‌ای باشد که فرد را با استرس‌های کاذب و بیهوده رو به رو نکند بلکه موجب نشاط در او شود. نکته قابل توجه این است که بیماران مبتلا، باید از ورزش‌های سنگین و رزمی دوری کنند.

ام اس در زنان باردار

داروهای ضد اسپاسم،جهت پیشگیری از عفونت‌های ادراری و روان درمانی با تجویز پزشک، برای این بیماران مفید هستند. خانم‌های بارداری که مبتلابه این بیماری هستند، باید آگاهی لازم در مورد افزایش میزان عفونت‌های دستگاه ادراری، یبوست، تشدید خستگی و مشکلات حرکتی در طی بارداری را کسب کنند. زنانی که مبتلا به فلج پاها یا هر 4 اندام هستند در معرض خطر زایمان زودرس می‌باشند.گرچه بعضی زنان علائم پیشرونده نسبتاً کمی در طول دوره بارداری دارند اما بروز بیماری در طول 3 ماه اول پس از زایمان شایع‌تر است. مبتلايان به ام‌اس بايد زندگي بدون فشارهاي روحي، همراه با ورزش، پياده‌روي و موسيقي داشته باشند.هواي گرم براي اين بيماران مناسب نيست. فيزيوتراپي هم در شرایطی كه خسته‌شان نكند براي آن‌ها مفيد است.