مشاهده شماره خبر1016

 اظهارات رییس انستیتو تغذیه و صنایع غذایی ایران درباره مصرف روغن گیاهی (پالم) در شیرهای پرچرب، مصرف‌کنندگان را شگفت‌زده کرده است. ماجرا از این قرار است که به عکس تصور، چربی شیر را می‌گیرند و روغن پالم را به آن اضافه می‌کنند و به نام شیر پرچرب به من و شما می‌فروشند!»

گفتارنیوز/ سایت عصر ایران در یادداشتی در این باره نوشته است:

« به یاد آوریم که همین چندی پیش اخبار یا شایعاتی دایر بر افزودن وایتکس با هدف کاهش بار میکروبی و ترش‌شدن شیر به شیرهای مدت‌دار منتشر شد که بر فروش این محصول تاثیر منفی گذاشت و مردم را نگران ساخت.

طرفه این که شیر چرب با قیمت گران‌تر عرضه می‌شود اما اکنون فاش شده که این وجه اضافی را بابت همان روغن پالم می پردازیم!

انجمن صنایع لبنی و فرآورده‌های شیر البته به این اظهارات واکنش نشان داده و پنج توضیح یا توجیه آورده است:

اول این که این موضوع عمومیت ندارد و شامل همه برندها نمی‌شود. در عین حال نگفته کدام استفاده می‌کنند و کدام نه.

دوم این که کمیته ملی استاندارد مشخصات روغن‌های گیاهی مجاز را به کارخانه‌ها اعلام کرده است. خود این موضوع تایید مصرف روغن گیاهی است.

سوم این که حجم استفاده از روغن گیاهی بالا نیست و از 5درصد فراتر نمی‌رود. همین هم باز به منزله تایید اصل خبر است.

چهارم هم این که روغن‌های گیاهی کلسترول کمتری دارند و دست آخر هم این که پس از بروز مشکلات اقتصادی این کار یا ابتکار یکی از راهکارهای مقابله با بحران و کاهش هزینه‌ها بوده است.

سرانه مصرف شیر در ایران 70 کیلوگرم است حال آن که این عدد در کشورهای صنعتی و پیشرفته 350 تا 500 کیلوگرم است. با همین توجیه ابراز نگرانی می‌شود که اخباری از این دست بر همین میزان مصرف نیز اثر سوء بر جای می‌گذارد.

اما آیا مصرف‌کننده برای شیر پرچرب بهای بیشتر می‌پردازد تا شیر به اضافه روغن گیاهی مصرف کند یا خواستار چربی واقعی شیر است؟

دستگاه‌های ذیصلاح البته کم نیستند؛ وزارت بهداشت، سازمان دامپزشکی و موسسه استاندارد که در این زمینه نظر می‌دهند و از همه مرتبط‌تر سازمان غذا و داروست اما آیا می‌توان انستیتو تغذیه و صنایع غذایی را از اظهار نظر در این زمینه باز داشت یا نظر رسمی رئیس آن را نپذیرفت؟

تصور کنید شیر توام با روغن پالم را به همراه سبزی‌های آلوده به بقایای سموم وارده از چین و پساب‌ها مصرف کنیم و در زمان دیگری از شبانه‌روز نیز سوسیس و کالباس بی‌نیاز از توصیف را و هوای آلوده شهر را هم که استنشاق می‌کنیم. از سلامت ما چه می‌ماند؟

قرار بود با تشکیل سازمان غذا و دارو تجمیعی صورت پذیرد و موسسه استاندارد نیز به مثابه یک تشکیلات خارج از کنترل یک وزارتخانه خاص اظهار نظر کند. در حال حاضر اما به کدام قول باید استناد کرد؟

آنچه را رییس انستیتو تغذیه و صنایع غذایی ایران فارغ از منافع اقتصادی مطرح می‌کند یا توضیحاتی که رییس انجمن صنایع لبنی بیان کرده که در وهله نخست حفظ منافع صاحبان صنایع و بیم کاهش فروش یا افزایش هزینه‌ها را در ذهن متبادر می‌کند؟

موضوع در عین پیچیدگی ساده است. صاحبان صنایع لبنی پس از افزایش هزینه‌ها - در پی بحران ارزی و به هم ریختگی اقتصادی از سال 90 و فشار تحریم‌ها- ناچار از گران‌کردن محصول هم شدند و در نتیجه با معضل کاهش فروش هم مواجه شدند و دولت قبل نیز بخشی از بدهی‌های خود به آنان را نپرداخت. برای این که بمانند دست به ترفند زدند و چربی شیر را گرفتند و با آن خامه و سر شیر تولید کردند و روغن پالم را به جای چربی شیر افزودند!

ناظران نیز چشم خود را بستند تا مصرف سرانه کاهش نیابد.

راه حل این است که یک نهاد واقعا مستقل درباره کیفیت اقلام استراتژیک نظر دهد و چنانچه دست دولت به لحاظ مالی و پس از کاهش تحریم‌ها باز شد بدهی خود به صنایع شیر را بپردازد و متقابلا آنان را از دست یازیدن به چنین شیوه‌هایی منع کند.

در نگاه مردم دولت مسئول تامین سلامت مردم است و چنانچه در موضع‌گیری‌های دستگاههای مختلف تعارضی احساس کنند نه نسبت به یکی که به همه بی‌اعتماد می‌شوند و این به نفع هیچ کس نیست. هر چند که برای تشخیص میزان بی‌طرفی هر یک از دستگاه ها کافی است دو مولفه را در نظر داشته باشیم. اول این که آن نهاد تا چه اندازه مستقل و مطلع است و دوم هم این که در داوری خود منفعت یا بیم زیان اقتصادی دارد یا نه.

هر چند آثار زیان‌بار روغن گیاهی پالم یا نخل، انکار یا تخفیف داده شده اما برخی گزارش‌ها به عکس، حاصل مصرف این روغن را افزایش کلسترول بد خون (ال.دی.ال) و تنگی و انسداد و عروق و حتی سکته قلبی ذکر می‌کند.

تصور کنید برای سلامت به محیط باز برویم و قدم بزنیم اما باخبر شویم که هوای آلوده استنشاق کرده‌ایم و بعد در خانه شیر بنوشیم تا آثار زیان‌بار هوای الوده را کاهش دهیم اما دریابیم که روغن گیاهی موجب گرفتگی عروق و موارد دیگر شده است! طنز تلخی است. چنین نیست؟

سوال پایانی هم این که دامداران سنتی شاید چند پیاله آب به شیری که می‌دوشیدند می افزودند اما باز هر دو نوشیدنی بود و آب هم روشنایی است! با این روغن چه کنیم که اگر غیرمتعارف و بیش از حد مجاز باشد اختلاط آن با شیر به شعبده‌بازی بیشتر می‌ماند.»