مشاهده شماره خبر1157

پوشش هزینه‌های کمرشکن درمانی؛ هزینه‌های بهداشتی و درمانی، امروزه به چالش مهمی در سیاست‌گذاری بهداشتی و درمانی کشور تبدیل شده است...

دکتر محمدرضا واعظ مهدوی/ رییس انجمن علمی اقتصاد سلامت: 


هزینه‌های بهداشتی و درمانی، امروزه به چالش مهمی در سیاست‌گذاری بهداشتی و درمانی کشور تبدیل شده است.  افزایش مبلغ پرداختی از جیب بیماران و هزینه‌های کمرشکن درمانی بالاخره مجلس و دولت را قانع کرد که 10درصد از مبالغ حاصل از هدفمندی یارانه‌ها را به بهداشت و درمان اختصاص دهند.

اگرچه سیاست هدفمندی یارانه‌ها که با افزایش قیمت حامل‌های انرژی توام شده خود سیاستی تورم‌زا و به‌تبع آن فقرگستر بوده است، اختصاص مبلغ اندکی از منابع حاصل از این افزایش، به بهداشت و درمان، می‌تواند به عنوان مسکن موقتی برای جبران آثار سوء این سیاست مخرب درنظر گرفته شود. علاوه بر این کمیسیون تلفیق مجلس موافقت کرده معادل 1درصد از مالیات بر ارزش افزوده نیز در سال آتی به بهداشت ودرمان اختصاص پیدا کند. رقم این سهم مالیاتی نیز به حدود 3هزارمیلیارد تومان بالغ می‌شود. جمع این دو مبلغ حدود 8 هزارمیلیاردتومان برآورد می‌شود. بسیار مهم است که این اعتبار، به درستی در نظام بهداشت و درمان هزینه شود و ترتیباتی اتخاذ شود تا دقیقا به هزینه فقرا کمک کند و هزینه‌های کمرشکن فقرا و گروه‌های کم‌درآمد را کاهش دهد. به این منظور، وزارت بهداشت باید به نحوی برنامه‌ریزی کند تا این مبالغ منحصرا به هزینه فقرا اختصاص پیدا کند و بار پرداختی آنها را کاهش دهد.

چه مکانیسم‌هایی می‌تواند «اصابت» این اعتبارات به گروه‌های فقیر را تضمین کند؟

وزارت بهداشت باید از هرگونه مصارف لوکس و غیرضروری این اعتبارات اکیدا خودداری کند. درمان‌های لوکس، داروهای وارداتی و گرانقیمت، پرداخت در قالب هزینه اعمال جراحی پرهزینه در بیمارستان‌های خصوصی یا بیمه‌های تکمیلی و به‌طورکلی هر گونه فعالیت و مصرف جدید، این اعتبار مختصر را « دود» خواهد کرد!

حدود 10 میلیون نفر از جمعیت کشور فاقد بیمه هستند. اعتبار مورد نیاز برای پوشش بیمه‌ای این جمعیت حدود 1500میلیارد تومان برآورد می‌شود. سازمان بیمه سلامت ایرانیان باید این جمعیت را به سرعت تحت‌پوشش قرار دهد و بسته خدمات سرپایی و بستری را برای این جمعیت، منحصرا از طریق سیستم ارجاع و برنامه پزشک خانواده تامین کند. به این منظور، باید افراد در قالب جمعیت 2500-1000نفره نزد پزشکان عمومی مورد قبول خود ثبت‌نام کنند و هزینه سرانه آنها در وجه پزشکان خانواده تامین اعتبار شود. همه هزینه‌های درمانی این جمعیت با تایید پزشکان خانواده توسط سازمان بیمه سلامت رسیدگی و از اعتبار مذکور کسر شود. مازاد سرانه هزینه‌نشده در مقاطع سالیانه به پزشکان خانواده پرداخت خواهد شد. برنامه آموزشی پزشکان خانواده که قبلا به صورت بسته آموزشی MPHتنظیم شده است با جدیت اجرا و نحوه تشکیل پرونده سلامت و مراقبت‌های پزشکی فعال و غربالگری و مشاوره خدمات مورد نیاز جمعیت تحت‌پوشش توسط آنها عملیاتی و اجرایی می‌شود. به این ترتیب، هرقدر پزشکان خانواده رسیدگی بهتری انجام دهند و هزینه‌های درمانی جمعیت تحت‌پوشش خود را بهتر مدیریت کنند، به درآمد بیشتری دست خواهند یافت.

5هزارمیلیارد تومان از اعتبار جدید باید برای تامین هزینه پرداختی از جیب بیماران در بیمارستان‌های دولتی اختصاص یابد. واحدهای مددکاری بیمارستان‌های دولتی که چند سال است راکد شده‌اند، باید مجددا فعال شوند و اعتبار مذکور در اختیار آنها قرار گیرد و از طریق آنها هزینه شود. بیمارانی که فقدان بضاعت و کمبود قدرت پرداخت خود را اظهار می‌کنند، از طریق دفاتر کمیته امداد و سازمان بهزیستی که در بیمارستان‌ها، تحت‌نظر واحدهای مددکاری مستقر می‌شوند، مورد بررسی قرار می‌گیرند و هزینه پرداختی از جیب آنها به‌طورکامل تحت‌پوشش قرار می‌گیرد. به این ترتیب هزینه درمان بیمارستانی در واحدهای دولتی برای کلیه افرادی که مشمول شرایط تعریف‌شده (مثلا میانه درآمدی یا دوبرابر خط فقر یا درآمد کمتر از 2میلیون تومان در ماه) است و حاضر می‌شوند اظهارنامه درخواست مددکاری کمیته امداد یا سازمان بهزیستی را تکمیل کنند، کاملا مجانی می‌شود و عدم کاتاستروفی تقریبا 7 دهک درآمدی در درمان بیمارستانی محرز می‌شود. دارو و آزمایش‌های مورد نیاز بیماران نیز با مکانیسم فوق و از طریق بیمارستان‌های دولتی تامین و چتر ایمنی هزینه‌های درمانی آنها احراز می‌شود. بقیه اعتبار مذکور به علاوه اعتبار مخصوص پزشک خانواده در سال 1393 در اختیار حوزه بهداشت قرار می‌گیرد تا بسته خدمات پیشگیری و ارتقایی جمعیت شهری و روستایی کامل شود. حوزه بهداشت مسئول پیاده‌سازی و تحقق نظام جامع توانمندسازی مردم برای خودمراقبتی، نظام جامع آموزش بیمار، نظام جامع آموزش سلامت در مدارس از پیش‌دبستان تا پایان دبیرستان، نظام جامع ارتقای سلامت در محل کار، برنامه ارتقای فرهنگ سلامت و توسعه مشارکت مردمی برای ارتقای سلامت در کشور است. این حوزه باید چنان برنامه‌ریزی کند که سلامت «توسط مردم و با مردم» ارتقا یابد، از «ایجاد درد بیماری» پیشگیری شود،‌ «کیفیت زندگی مردم» با توانمندسازی آنها برای خودمراقبتی و رعایت سبک زندگی سالم برپایه آموزه‌های اسلامی و ایرانی افزایش یابد و سرانجام نیروی انسانی سالم، بانشاط، خلاق، مسئول و مولد و مفتخر به ایرانی بودن برای توسعه پایدار ایران اسلامی فراهم شود. در نظام آرمانی سلامت ایران اسلامی، خانه هر ایرانی، خانه بهداشت اوست و سطح اول نظام خود مراقبتی از خانه بهداشت به خانه «خود» منتقل می‌شود و خانه بهداشت (یا پایگاه‌های بهداشتی در شهرها) به سطح دوم مراقبت‌های سلامت تبدیل می‌شوند. پزشکان خانواده سطح سوم و ارجاعات تخصصی و فوق‌تخصصی سطوح بالاتر ارجاع را تشکیل خواهند داد. پوشش هزینه‌های بیماران در قالب این سطوح سلسله‌مراتبی کاملا رایگان خواهد بود و نظام پرداخت، به صورت «سرانه: capitation» به شرح مذکور در بند2 طراحی خواهد شد. پزشکان خانواده مسئول مشاوره و کنترل خدمات تخصصی و فوق‌تخصصی که در سطوح بالاتر ارائه می‌شوند خواهند بود و از خدمات القایی: induced demand جلوگیری می‌کنند. کلیه هزینه‌های بیماران از محل سرانه آنها تامین و پرداخت خواهد شد و سازمان بیمه سلامت به نیابت از پزشکان خانواده اسناد مربوطه را رسیدگی و پس از تایید پزشکان خانواده در وجه بیمارستان‌ها یا کلینیک‌های تخصصی پرداخت خواهد کرد.

مدیریت هزینه‌های بهداشتی و درمانی در قالب توجه دولت و مجلس به اعتبارات بخش سلامت، باید مسئولانه‌تر از گذشته صورت پذیرد. اینک که مجلس و دولت توجه نسبی به اعتبارات بخش مبذول داشته‌اند، مدیران و دست‌اندرکاران بخش سلامت باید به طراحی دقیق و اثربخش نظام مدیریت هزینه‌ها همت گمارند تا زمینه استمرار توجه و اهتمام سیاست‌گذاران به اعتبارات بخش برای سال‌های بعد نیز فراهم شود.

منبع: هفته نامه سپید