مشاهده شماره خبر1208

جناب آقای «دکتر جمال باقری» رییس شورای شهر ساری، با توجه به شکایات مردمی متعددی که در مورد مشکلات اجرایی طرح پزشک خانواده دریافت نموده اند، و با عنایت به سوابق اجرایی و نیز سابقه طولانی در عرصه طبابت و احاطه ای که بر امور سلامت استان دارند، طی نامه ای به دانشگاه علم پزشکی مازندران، استاندار مازندران، و انجمن پزشکان عمومی ساری، نگرانی خود را نسبت به ادامه وضعیت فعلی اعلام، و با ابراز پیشنهاداتی، خواستار رفع گره ها و معضلات موجود شدند. متن نامه در ذيل آمده است : 

(( سال حماسه سياسي  حماسه اقتصادي))

جناب آقاي دكتر فلاح استاندار محترم مازندران

سلام عليكم

احتراما با عنايت به اينكه استان مازندران يكي از 2 استان پايلوت طرح پزشك خانواده شهري مي باشد و اجراي عجولانه اين طرح از تاريخ 1/2/92 موجب بروز مشكلات عديده براي مردم و پزشكان گرديده است و با توجه به بروز اين مشكلات در قبل و حين اجراي طرح ، مسئولين جديد دانشگاه علوم پزشكي مازندران آسيب شناسي اين برنامه را بعنوان يكي از اولويت هاي فوري و جدي دانشگاه قرار داده و با برگزاري جلسات متعدد كارشناسي گزارش حاضر را طي نامه شماره 816/4/ه/ص-18/8/92 به وزارت بهداشت درمان وآموزش پزشكي ارسال  و در آن به صراحت مشكلات اجرايي را برشمرده و اذعان نمودند كه اين طرح با اصل خود فرسنگ ها فاصله داشته و مردم كه قرار بود بيشتر از هر كسي از اين طرح منتفع گردند ، تنها گروهي هستند كه بيش از همه در اين طرح دچار خسران شده اند لذا در همين نامه پيشنهاداتي جهت رفع معضلات فوق ارائه نمودند كه متاسفانه با هيچيك از آنها موافقت نشد ، همچنين كميسيون بهداشت و  درمان مجلس شوراي اسلامي نيز اعلام نموده كه طرح اجرا شده در مازندران موفق نبوده و با طرح پزشك خانواده واقعي كيلومترها فاصله دارد و حتي در برنامه مناظره صدا و سيما مورخ جمعه 20/10/92 با حضور آقاي دكتر پزشكيان نماينده محترم مجلس شوراي اسلامي و عضو كميسيون بهداشت و درمان و جناي آقاي دكتر حريرچي معاون محترم توسعه وزارت بهداشت و درمان  بر ناموفق بودن اين طرح در مازندران صحه گذاشتند ، جالبتر اينكه وزير محترم بهداشت و درمان نيز در آخرين مصاحبه مورخ 1/11/92 كه در سايت وزارت بهداشت و درمان منعكس شده نيز به صراحت فرمودند : ( طرح پزشك خانواده در اصل طرح خوبي است و لي بخاطر اجراي بسيار بد و تعجيل در اجرا موفق نبوده است . براي اجراي اين طرح حداقل 20-10 سال زمان لازم است و ابتدا بايد  فرهنگ سازي شود تا مردم اعتماد پيدا كنند و زيرساخت ها فراهم شود در اين طرح تنها به هزينه هاي كشور اضافه شده و مشكل ديگري با اجراي  آن حل نشد ! و همچنين براي مردم ، پزشكان و بيمه ها دردسر ايجاد شد ايشان تاكيد كردند كه نواقص موجود در اين طرح بايد اصلاح شود و پس از اصلاح مشكلات و نواقص، رفته رفته دنبال استفاده از پزشك خانواده در جاهايي كه نظام ارجاع به ما كمك خواهد كرد باشيم .) از آنجائيكه بنظر مي رسد اقدام فوري براي حل اين معضلات از ضروريات بوده و با توجه به اينكه نابساماني هاي بسياري در وضعيت بهداشت و درمان استان پس از اجراي عجولانه اين طرح بروز كرده است و با توجه به اينكه در ساير استانها حتي استانهاي مجاور اين مشكلات وجود ندارد و   بنظر نمي رسد كه مردم نجيب و فهيم و مسئولين محترم مازندران شايسته تحمل مشكلاتي باشند كه ناشي از  شتابزدگي بيهوده و اصرار بدون دليل به ادامه اين طرح ناكارآمد مي باشد و تاوان اجراي طرحي را بدهند كه همه به ناكارآمد بودن آن معترف هستند ! لذا با توجه به حسن نظر جنابعالي اميد است كه پس از مطالعه موارد زير كه گوشه اي از مشكلات موجود را عنوان مي نمايد با درايت در جهت رفع نابساماني  موجود در اين استان و ايجاد رفاه و آرامش براي مردم و پزشكان اقدام عاجل را مد نظر قرار داده و دعاي خير مردم را پشتوانه خود نمائيد و بديهي است مسئولين فعلي دانشگاه علوم پزشكي مازندران ، سازمان نظام پزشكي و انجمن پزشكان عمومي ساري ميتوانند در اين زمينه در حضور جنابعالي روشنگري هاي بيشتري انجام دهند و ياريتان نمايند .

1-در اولين صفحه كتابچه 52 اهداف پزشك خانواده شهري به شرح زير عنوان شده است : افزايش اميد به زندگي سالم ،پاسخ دهي به انتظارات معقول مردم – كاهش نابرابري بين گروههاي مرفه و مستمند جامعه(عدالت در سلامت) –محافظت مالي افراد در برابر هزينه هاي بيماري – ارتقاي رضايت مردم و ارائه دهندگان خدمت اما با شروع شتابزده طرح در مازندران به هيچ يك از اهداف بالا دست نيافتيم و با توجه به عدم فرهنگ سازي كه پيش شرط اصلي طرح مي باشد تنها با شعار ويزيت و داروي رايگان سعي در ترغيب مردم به شركت در اين طرح شده كه عملا با دريافت حق مسئوليت  فني از سوي داروخانه ها و خروج اقلام بسيار زيادي از داروها از ليست بيمه و مجوز دريافت فرانشيز و نيز دريافت انواع و اقسام ما به التفاوت ها در آزمايشگاه ، راديولوژي و... اين شعار نيز بصورت روياي ناممكن درآمده به گونه اي كه طبق آمار غير رسمي ، مردم 80درصد هزينه هاي درماني  را از جيب خود پرداخت مي نمايند .

همچنين مازندران با توجه به حضور بخش خصوصي پزشكي قوي –تراكم بالاي جمعيت –فاصله    كم شهرها –نزديكي شهر و روستاها با هم  و عدم امكان تفكيك جمعيتي و همچنين حضور بيش از 15 ميليون گردشگر در سال، استان مناسبي براي اجراي اين طرح  نبوده است چرا كه اجراي اين طرح خصوصا در فصل تابستان گذشته موجب نارضايتي و مشكلات عديده براي مسافران شد كه نتوانستند از خدمات بيمه اي استفاده كنند لذا با توجه به نزديك شدن به تعطيلات نوروزي بايد چاره اي انديشيد تا عنوان مهمان نواز بودن مازندراني ها خدشه دار نشود .!

2-شروع شتابزده طرح با محدوديت  جغرافيايي انجام شد كه حق انتخاب پزشك مورد نظر را از مردم سلب نمود  و اين امر  يكي از اهداف طرح كه پاسخ به انتظارات معقول مردم مي باشد رازير سوال برد و باعث شد كه سطح مراجعه مردم براي تعويض پزشك خانواده افزايش يابد و اين مساله به نوبه خود موجب سرگرداني مردم و هدررفتن وقت و انرژي آنان و پزشكان گرديد .

3-يكي از موارد بارز عدالت در سلامت ، تجميع بيمه ها و تحت پوشش قراردادن افراد بدون بيمه است اما متاسفانه اين موارد نيز در اجرا مورد توجه قرار نگرفت و همچنان شاهديم كه افراد بدون پوشش بيمه اي وجود دارند كه متحمل هزينه هاي زياد درماني ميگردند ولي درمقابل افرادي نيز هستند كه داراي چند دفترچه بيمه مي باشند و همچنين عدم ورود بيمه خدمات درماني نيروهاي مسلح و بانك ، شركت نفت و... در اين طرح و عدم تجميع بيمه ها ، يك نوع دوگانگي در برخورد با بيماران وجود داشته كه هدف اصلي طرح يعني عدالت در سلامت و كاهش نابرابري بين گروه مرفه و مستمند جامعه را دور از دسترس قرار داده است !

4-كمبود نيروي انساني در مراكز بهداشتي درماني باعث بروز اختلال در ارائه خدمت به مردم    گرديده است و با توجه به جمعيت زياد تحت پوشش اين مراكز كه بايد خدمات بهداشتي دريافت كنند و نيز با عنايت به جمعيت محدود پزشك خانواده در اين مراكز ، جمعيت تحت پوشش از دريافت خدمات درماني از پزشكاني كه در بخش دولتي فعال هستند محروم شده اند

5-جمعيت زيادي از مردم جهت دريافت خدمات درماني به شهرهاي مجاور يا استانهاي ديگر مراجعه مي نمايند با توجه به اينكه اين طرح در ساير استانها اجرا نمي شود و دفترچه بيماران اين استان ممهور به مهر پزشك خانواده است لذا اين بيماران از دريافت خدمات بيمه اي محروم شده و در اكثر موارد كليه هزينه هاي خود را بصورت آزاد پرداخت مي نمايد كه اين كاملا خلاف عدالت در سلامت است6

6-از آنجائيكه هر پزشك خانواده تنها يك جانشين دارد كه آن هم در فاصله اي نسبتا دور با محل استقرار پزشك خانواده مستقر است، چنانچه پزشك خانواده حضور نداشته باشد بيماران بايد با طي مسافتي به پزشك جانشين مراجعه نمايند كه مزيد بر مشكل بيماري ناگزيرند مشكلات عديده را تحمل كرده و در صورت مراجعه به ساير پزشكان بايد هزينه آزاد پرداخت نمايند .

همچنين تك شيفت بودن پزشكان هم  باعث سرگرداني و سردرگمي بيماران در شيفت غيركاري پزشك خانواده شده و موجب تحميل هزينه هاي آزاد به آنان گرديده است.

7-با توجه به اشكالات و محدوديت هاي عمده اين طرح بسياري از پزشكان عمومي پيشكسوت و باسابقه كاري بالا در اين طرح شركت نكردند از آنجائيكه قرارداد قديمي (f.f.s)كليه پزشكان بصورت يك شبه و يك طرفه با يك sms از جانب سازمانهاي بيمه گر لغو گرديد اين امر موجب گرديد كه بسياري از مردم نتوانند به پزشكان مورد اعتماد خود كه اغلب پزشك خانواده واقعي مي باشند مراجعه نمايند و همچنين پزشكان فوق و ساير پزشكاني كه در بخش هاي ستادي فعاليت دارند و حتي پزشكان متخصص و فوق تخصص و پزشكان دوم مراكز بهداشتي درماني و پزشكان جوان طرحي نمي توانند از مهر خود براي دريافت نسخ دارويي خود و خانواده ! استفاده نموده وبايدبه همكاران ديگري كه در طرح پزشك خانواده مشاركت دارند مراجعه نمايند و اين هم  باعث مشكلات عديده شده و باشأن جامعه پزشكي همخواني ندارد ! ضمن اينكه مشكلات معيشتي نيز براي  همكاران بوجود آورده است طبق آمار غير رسمي نظام پزشكي از حدود 500 پزشك عمومي ساكن ساري ، تنها حدود 70 نفر آنها حق استفاده از مهر خود را دارند و مابقي حتي براي خانواده درجه اول (پدر –مادر-فرزند –همسر) و حتي خودشان حق تجويز نسخه ندارند!!!

8-فقدان سيستم ارجاع و عدم تغيير در نحوه دسترسي به پزشكان متخصص و فوق تخصص درمواردي باعث افزايش هزينه ها نسبت به قبل از اجراي طرح شده و مشكلات فراواني براي بيماران فراهم كرده بطوريكه در اغلب موارد ميزان پرداختي مردم نسبت به قبل ازاجراي طرح افزايش چشمگيري داشته است .

9-عدم تعهد بيمه ها در قبال برخي اقلام دارويي و خدمات تشخيصي كه توسط پزشكان خانواده در خواست ميگردد و اجبار بيماران به پرداخت هزينه آزاد علي رغم استفاده از دفترچه هاي بيمه !

10- اجبار به مشاركت در طرح درمراكز بهداشتي درماني و كمبود نيروي انساني و تجهيزات مورد نياز و اجبار به ارائه خدمات درماني موجب مختل شدن بسياري از امور بهداشتي گرديده است .

11- اغلب پزشكان خانواده تنها درمانگراني هستند كه فقط نقش الصاق مهر بر روي برگه هاي دفترچه را دارا مي باشند و نتوانسته اند نقشي درتامين و حفظ و ارتقاي سلامت خانواده ها ايفا كنند و هيچ نقشي در برنامه بهداشتي خانواده ها ندارند و آمار مراجعه بيماران به پزشك داراي مهر   پزشك خانواده و پزشكان عمومي خارج از اين طرح ، مويد اين حقيقت تلخ  زيان آور است .

12-بيمه تامين اجتماعي تعهدات خدمات درماني را به بيمه شدگان خود در بخش درمان رايگان چنانچه بيماران نزد پزشكان خانواده خارج از سيستم آنان ثبت نام كرده باشند ارائه نميدهد كه اين هم موجب سرگرداني مردم و نارضايتي بيماران تحت پوشش بيمه تامين اجتماعي گرديده كه اغلب از اقشار آسيب پذير جامعه مي باشند.

13-جايگاه بيمه هاي تكميلي نامشخص بوده و موجب بي اعتمادي مردم و سردرگمي آنان شده است.

14-در حاليكه همچون تمام شئونات زندگي ، تنها مشكل مردم مازندران در امور درمان مشكل اقتصادي بود و با عنايت به گفته هاي پيشين ، مسئله اقتصاد درمان بخصوص در سطح تخصصي و فوق تخصصي ، پاراكلينيك و بستري نه تنها حل نشده بلكه دربسياري موارد شدت نيز يافته است ، اين طرح تنهاباعث به هم ريختن نظم موجود در سيستم سلامت و تغيير فرهنگ سلامت مردم استان شده كه پيش ازاين به حضور بخش دولتي و خصوصي بسيار قوي و كارآمددر تمام كشور شهره بوده است.

متاسفانه اين تغيير فرهنگ كه تنها طي يك سال اخير شكل گرفته ، شايد در صورت ادامه وضعيت موجود ، نيازمند تلاش مضاعف براي اصلاح آن باشد. از آنجائيكه هدف برنامه دولت محترم تدبير و اميد ، تامين حفظ و ارتقاي نظام شبكه هاي بهداشتي و درماني كشور اعلام شده است ،اگرچه پزشك خانواده شهري ميتواند ابزار مناسبي براي دستيابي به بخشي از اهداف فوق درمناطق شهري باشد ولي برنامه ريزي ضعيف و اجراي نامناسب  با توجه به شواهد علمي و تجربيات ساير كشورهاي موفق و عدم تامين زيرساخت هاي لازم  ، بنا به  اعلام مسئولين محترم ضررهاي فراواني به نظام سلامت استان وارد آورده است .

با توجه به جميع جوانب بنظر مي رسد از آنجائيكه اجراي برنامه پزشك خانواده شهري در استان مازندران در وضعيت كنوني به هيچ وجه نتوانسته است اهداف از پيش تعيين شده را تامين نمايد وموجب بروز مشكلات عديده براي مردم و پزشكان شده است لازم است ضمن تلاش جهت رفع مشكلات فوق، طرح موقتا تعليق گردد و ضمن برقراري قراردادهاي قبلي (ffs) توسط سازمانهاي بيمه گر مشكلات بهداشت و درمان مردم فهيم استان به حداقل برسد تا پس از رفع نواقص موجود بصورت يكسان همانند ساير استانها و بصورت همزمان اجرا گردد و مردم مازندران ناچار به  تحمل مشكلات فراوان و كمر شكن نشده و تصور نكنند كه دچار يك تبعيض بزرگ نسبت به ساير مردم كشور شده اند .

جمال باقري

رئيس شوراي اسلامي شهر ساري

رونوشت:

-جناب آقاي دكتر جان بابايي رياست محترم دانشگاه علوم پزشكي مازندران

-جناب آقاي دكتر شيخ رضايي رياست محترم سازمان نظام پزشكي ساري

-انجمن پزشكان عمومي ساري