مشاهده شماره خبر1341

داروغذا: ضرورت برپایی مراکز اطلاع رسانی داروها و سموم

دارو غذا:مرکز اطلاعات دارویی و مدیریت و اقتصاد دارو و سلامت

ضرورت برپایی مراکز اطلاع رسانی داروها و سموم

امروزه با گسترش و تولید داروها و سموم جدید، نیاز به آگاهی و دسترسی به اطلاعات مربوط به این عناوین به منظور ارتقاء توانمندیهای گروه پزشکی در همه ابعاد ضروری به نظر می رسد. علاوه بر این، هدف از راه اندازی این مراکز کمک به مردم، بیماران، مسمومین و خانواده های ایشان برای جلوگیری از مراجعه بی مورد به مراکز درمانی و پاسخگویی به سوالات دارویی می باشد.

از دهه 60 میلادی، مراکز اطلاع رسانی دارویی در اغلب دانشگاههای علوم پزشکی جهان شروع به فعالیت نمود. این مراکز در دانشگاهها، بیمارستانها، دانشکده های داروسازی و دیگر سازمانهای وابسته تاسیس شده اند و آمار و گزارشات این مراکز در  تصمیم گیری ها و سیاستگذاری های بهداشتی، درمانی و آموزشی همان کشور مورد استفاده قرار می گیرد. از آنجا که گزارشات و اطلاعات این مراکز تنها قابل استفاده در همان کشور می باشد، فعالیت اینگونه مراکز در هر کشوری برای ارتقاء امنیت دارویی مصرف کنندگان و دسترسی به آمار، ارقام و اطلاعات منطقه ای و کشوری ضروری می باشد.

نخستین مرکز اطلاع رسانی داروها و سموم ایران در بهمن 1375، در ساختمان شماره یک معاونت غذا و دارو وزارت بهداشت، واقع درتهران، خیابان فخررازی شروع به فعالیت نمود. این مرکز در حال حاضر در ساختمان شماره دو معاونت غذا و دارو واقع در خیابان ولی عصر، خیابان دانش کیان واقع شده است و همه روزه به صورت شبانه روزی و با شماره تلفن رایگان 09646 به سوالات هموطنان و همکاران گروه پزشکی اعم از داروسازان، پزشکان، متخصصین و پرستاران در زمینه های مختلف علوم دارویی و موارد مسمومیت پاسخ می دهد. همچنین در 30 شهرستان دیگر، مراکز اطلاعات دارویی و کنترل مسمومیت ها با شماره تلفن رایگان (09646) مشغول به فعالیت می باشند.

نیروهای انسانی مرکز ملی اطلاع رسانی دارروها و سموم

نیروهای انسانی فعال در مرکز ملی اطلاع رسانی داروها و سموم شامل دبیر مرکز (Ph.D. سم شناسی و داروشناسی) ، کارشناس مرکز ( داروساز)، مشاورین علمی مرکز (Ph.D.  سم شناسی و داروشناسی و متخصص داروسازی بالینی) و نزدیک به ۵۰ نفر کارشناسان پاسخگو می باشند که مستقیما" با مخاطبین از طریق تلفن در تماسند و به صورت شبانه روزی پاسخگوی سوالات دارویی و کنترل مسمومیت ها می باشند. کارشناسان پاسخگو در مرکز ملی اطلاع رسانی داروها و سموم، دستیاران رشته های مختلف تخصص داروسازی ( مانند: داروشناسی، سم شناسی، داروسازی بالینی، داروسازی صنعتی و بیوتکنولوژی) و یا داروسازان و پزشکانی هستند که پس از کسب تجربه کافی و پس از گذراندن دوره های کارورزی، از میان متقاضیان انتخاب شده ومشغول به فعالیت می باشند.

شرح  فعالیت های  مرکز ملی اطلاع رسانی داروها و سموم

 برخی از فعالیت هایی که این مرکز در جهت تحقق اهداف خود انجام می دهد به شرح ذیل می باشد:

ü       پاسخ به سوالات دارویی عموم مردم و گروه پزشکی(سوالات تخصصی)

ü        ارائه اطلاعات لازم مربوط به کنترل موارد مسمومیت به گروه پزشکی، بیماران مسموم و همراهان آنها

ü        کمک به کاهش مراجعه بی مورد به مراکز درمانی و اورژانس ها با ارائه نمودن اطلاعات ضروری به صورت تلفنی

ü        سیاستگذاری، ارائه طریق و جمع آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات مراکز DPIC کل کشور

ü        کمک به گسترش و ارتقاء مراکز اطلاع رسانی داروها و سموم در سطح کشور

ü        همکاری با مجامع بین المللی و مراکز اطلاعات دارویی و سموم در سطح  جهان

ü        کمک به برگزاری دوره های آموزشی، سمینار و بازآموزی، چاپ و انتشار پوستر و پمفلت های آموزشی جهت گروه پزشکی

ü        همکاری با گروه پزشکی و ارائه آموزش های لازم در جهت ارتقاء خدمات دارویی

ü        گردآوری مشکلات دارویی از قبیل مواد اولیه، بسته بندی، فرمولاسیون و عوارض داروها و پیشنهاد راه حل لازم

ü        برگزاری هفته پیشگیری از مسمومیت ها با همکاری معاونت های غذا و دارو دانشگاههای علوم پزشکی کل کشور  

ü       شرکت در کنگره های بین المللی و داخلی 

ü        انتشار مقاله در مجلات علمی داخل و خارج کشور

ü        ارائه برنامه در رسانه های عمومی با موضوعات مختلف اطلاعات دارویی، کنترل و پیشگیری مسمومیتها و نحوه مصرف صحیح داروها

ü       تدوین دستورالعملهای دارویی مربوط به درمان مسمومیت ها و حوادث شیمیایی

ü       آموزش و تربیت نیروی انسانی متخصص جهت فعالیت در مراکز DPIC (اعم از دانشجویان دوره عمومی و تخصصی داروسازی)

ابزار و منابع اطلاعاتی مرکز ملی اطلاعات دارویی و کنترل مسمومیت ها

پاسخگویی به سوالات عمومی و تخصصی در خصوص اطلاعات دارویی و موارد مسمومیت در این مرکز با استفاده از  کتب و نرم افزار های روزآمد دنیا صورت می گیرد. از این میان می توان به نرم افزار Micromedex ، ‍PoisindexِDrugdex, ، اینترنت، بهره گیری از کتب مرجع پزشکی، طب داخلی، کودکان، زنان، علوم پایه، سم شناسی و مسمومیت، داروسازی، گیاهان دارویی، آرایشی و بهداشتی و فارماکوپه های معتبر دنیا اشاره کرد.

Iran DPIC  در هر ماه، تقریبا" به 6000 تماس تلفنی پاسخ می دهد که بیشترین سوالات از جانب بیماران و بستگان آنها مطرح می شود. پس از ثبت سوالات تلفنی توسط کارشناسان پاسخگو در فرم مخصوص، فرم ها توسط مشاور علمی مرکز بررسی و تصحیح می شود. لازم به ذکر است پس از بازبینی و بررسی فرمها، چنانچه مواردی خصوصا با موضوعات بروز مسمومیت و یا بروز عارضه ناخواسته دارویی وجود داشته باشد، از آنجاکه نیاز به پیگیری و پاسخ تکمیلی دارد، تماس مجدد با فرد سوال کننده صورت می گیرد.

در مرحله بعد جهت گردآوری اطلاعات، فرمهای بررسی شده شماره گذاری می شود و در مورد فرمهایی که نیاز به پیگیری مجدد و یا تهیه گزارش علمی دارند، اقدامات ضروری صورت می پذیرد. در پایان هر ماه، هر فصل و همچنین در پایان هر سال، داده های خام طبقه بندی و آماده پردازش می گردد. همکاران مرکز به همین منظور اقدام به جمع آوری اطلاعات آماری و بررسی فرمهای ثبت شده در هر ماه به تفکیک مشخصات بیمار و نوع سوال، تاریخ و ساعت تماس و ذکر منبع مورد استفاده در تهیه پاسخ می نمایند و در نهایت این اطلاعات به صورت مدون جهت اطلاع مسئولین امر ارسال می شود. اغلب این اطلاعات بصورت پوستر و مقاله در مجامع علمی مرتبط ارائه می گردد.

شرح وظایف کارشناس مرکز اطلاع رسانی داروها و سموم

-        پاسخگویی به سوالات تلفنی مربوط به اطلاعات دارویی و موارد مسمومیت

-        تکمیل فرم اطلاعات مربوط به اطلاعات درخواستی تلفنی

-        ثبت اطلاعات درخواستی، ارزیابی و بررسی آنها

-        همکاری در شماره گذاری فرمهای درخواست اطلاعات در طول ماه

-        همکاری در تهیه گزارش ماهانه اطلاعات درخواستی

-        همکاری در تهیه گزارشات سه ماهه و سالانه

-        همکاری در جستجو در منابع اینترنتی، کتب و نشریات جهت یافت پاسخ های مربوط به هر سوال

-    همکاری در تهیه پاسخ علمی مربوط به استعلامهای به عمل آمده از جانب دانشگاههای علوم پزشکی و دیگر ادارات معاونت غذا و دارو و یا دیگر معاونت های وزارت بهداشت

-    همکاری در تهیه پمفلت، کتابچه، پوستر و هر گونه موارد انتشاراتی جهت اطلاع رسانی به گروه پزشکی در خصوص داروهای جدید و اطلاعات جدید

-        همکاری در تهیه مقالات فارسی و انگلیسی و ارسال آن به مجلات داخلی و خارجی

-        تهیه مکاتبات اداری

-        همکاری در ارائه سخنرانی در سمینارهای علمی

-        همکاری در ارائه آموزش به گروه پزشکی در قالب سمینار و بازآموزی

-        همکاری در ارائه آموزش به دستیاران و دانشجویان دانشکده های داروسازی

-        کمک به اجرای کارگاههای آموزشی اطلاع رسانی داروها و سموم

-        همکاری در طرحهای تحقیقاتی ارائه شده