مشاهده شماره خبر2305

معاون غذا و وداروي دانشگاه علوم پزشكي مازندران با اشاره به فرا رسيدن ماه مبارك رمضان، يكي از دغدغه‌هاي بيماران در اين ماه مبارك را روزه‌داري و چگونگي مصرف داروها دانست و گفت: فرد مبتلا به بيماري كه مجبور به مصرف دارو در اين ماه مي‌باشد، قبل از هر چيز با پزشك معالج خود مشورت نمايد. 
به گزارش روابط عمومي دانشگاه علوم پزشكي مازندران، دكتر محمد آزادبخت، افزود: دوران بارداري، شيردهي و برخي از بيماري‌ها مانند ديابت، فشارخون، بيماري‌هاي قلبي و عروقي، چربي خون، روده تحريك پذير، يبوست، زخم‌هاي سيستم گوارشي (معده و اثني عشر)، اختلالات كليوي، بيماري‌هاي اعصاب و روان و آسم همگي از شرايط جسمي هستند كه فرد ملزم مي‌باشد پيش از اقدام به روزه‌داري، با پزشك معالج خود در خصوص اقدام به روزه‌داري و هم‌چنين نحوه مصرف داروها، مشورت نمايد.
وي ، با بيان اينكه اثربخشي بسياري از داروها، ارتباط مستقيمي با مصرف به موقع آنها در زمان معين دارد، تصريح كرد: بيماران هيچ گاه نبايد بدون مشورت با داروساز يا پزشك معالج خود، اقدام به قطع دارو، تغيير يا كاهش دوز مصرفي و يا تغيير زمان مصرف نمايند. 
معاون غذا و داروي دانشگاه علوم پزشكي مازندران خاطرنشان كرد: رعايت نكردن اين اصول مي تواند منجر به عدم كارآيي دارو، عدم دستيابي به اثرات درماني، بروز اثرات جانبي و تشديد بيماري شود.
دكتر آزادبخت، ادامه داد: مصرف بسياري از داروها را مي‌توان پس از مشورت با پزشك به زمان سحري يا افطار منتقل نمود. چنانچه فردي به رغم ابتلا به بيماري، پس از مشورت با پزشك معالج خود، مجاز به روزه گرفتن باشد، مي‌بايست به نكات زير توجه نمايد:

۱- قطع ناگهاني برخي از داروها به واسطه روزه‌داري بسيار خطرناك است. بيماران درباره قطع داروها و نحوه استفاده آنها در ماه مبارك رمضان، با پزشك و يا داروساز خود مشورت نمايد. 
۲- بيماران مبتلا به بيماري انسدادي ريوي (COPD) و صرع، در معرض خطر تغيير دوز دارو در ايام روزه‌داري مي باشند. پزشكان علاوه بر اينكه بايد به بيماران صرعي كه با قطع دارو دچار بازگشت حملات تشنجي مي‌شوند مشاوره دقيق بدهند، بايد به بيماران مبتلا به آسم كه با قطع داروهاي استنشاقي و افشانه‌هاي تنفسي دچار حملات آسمي مي‌شوند توصيه‌هاي لازم را ارايه بنمايند. 
۳- مطالعات به عمل آمده روي داروهاي ضد فشارخون و ضد انعقاد خون نشان مي‌دهد كه روزه داري تاثير خاصي بر اثربخشي اين داروها ندارد. البته گاهي اوقات لازم است در مورد داروهاي مدر (ادرار آور)، براي جلوگيري ازدست رفتن آب بدن، پزشك اقدام به كاهش دوز اين داروها در بيماران روزه‌دار بنمايد. 
۴- برخي از داروهاي ضد التهاب اين قابليت را دارند كه دو بار در طول روز مصرف شوند. مصرف اين‌گونه داروها را مي‌توان با مشورت پزشك و داروساز به زمان افطار يا سحر موكول نمود. 
۵- جهت درمان عفونت، پزشك معالج مي‌تواند اقدام به تجويز آنتي بيوتيك‌هايي بنمايد كه به جاي چند بار مصرف در طي روز، يك يا دو بار در روز مصرف شود. 
۶- برخي از داروها نيز به شكل آهسته رهش در بازار دارويي موجود مي‌باشند. در مورد اين داروها بجاي مصرف سه تا چهار بار در روز، پزشك مي‌تواند داروي آهسته رهش كه يك بار در روز تجويز مي‌شود توصيه نمايد. 
۷- تغيير نحوه مصرف برخي از داروها (از شكل خوراكي به شكل پوستي) در اين ايام نيز بنا به تجويز پزشك ممكن مي‌باشد. در صورت وجود اين شكل دارويي، بجاي مصرف برخي از داروهاي خوراكي، پزشك معالج مي‌تواند آنها را به شكل زيست چسب (براي مثال: مخاط چسب تريامسينولون استونايد) تجويز نمايد.
۸- درخصوص بيماران ديابتي، هرچند روزه‌داري براي برخي از مبتلايان به ديابت بنا بر تشخيص پزشك معالج مي‌تواند مفيد باشد، ولي تغيير خودسرانه دوز دارو و رژيم غذايي در برخي ديگر مي‌تواند بسيار خطرناك باشد. بيماران ديابتي بايد پيش از شروع ماه مبارك تحت بررسي پزشكي قرار گيرند. بيماران بايد از نظر سطح قند خون، فشار خون، چربي خون، انعقاد خون و بررسي‌هاي كلي وضعيت بيوشيمي خون پايش گردند و بر اين اساس رژيم غذايي و دارويي مختص هر بيمار قبل از شروع ماه مبارك تعيين گردد. 
۹- بيماراني كه انسولين مصرف مي‌نمايند قبل از اقدام به روزه‌داري بايد با پزشك معالج خود مشورت نمايند. در تمامي بيماران ديابتي، تنظيم و كنترل مرتب قند خون، بسيار مهم مي‌باشد.
۱۰-هم بيماران ديابتي و هم خانواده فرد ديابتي بايد در رابطه با خطرات تهديدكننده و عوارض روزه‌داري مورد مشاوره قرار گيرند. هم‌چنين افراد فوق، در مورد علايم افزايش و كاهش قند خون، اندازه‌گيري قند خون، تنظيم وعده‌هاي غذايي، فعاليت بدني و مصرف داروها در ماه مبارك بايد آموزش لازم را دريافت كنند. علاوه بر اين ضروري است روش درمان و اقدامات لازم در صورت بروز مشكل به همراه بيمار آموزش داده شود. 
۱۱- چنانچه بيمار از شرايط عمومي مناسبي براي روزه‌داري برخوردار باشد، قاعدتاً استفاده از اشكال دارويي خاصي كه داروها را به صورت غيرخوراكي به بدن مي‌رساند، مشكلي ايجاد نخواهد كرد. بعضي از اين اشكال دارويي عبارتند از: قطره‌هاي گوشي، بيني و چشم، كرم‌ها، پمادها و داروهايي كه به صورت پلاستر (چسب‌هاي پوستي) مصرف مي‌شوند، شياف‌هاي مقعدي و واژينال، دهان شويه‌ها و اسپري‌هاي دارويي (مانند داروهاي ضد آسم؛ كه در مورد اين داروها نظر شرعي مراجع تقليد متفاوت است)، قرص‌هاي زيرزباني مانند نيتروگليسيرين (كه در مورد اين داروها نيز نظر شرعي مراجع تقليد متفاوت است)، داروهاي تزريقي عضلاني و زيرجلدي به شرط آنكه حاوي ويتامين‌ها و يا مواد مغذي نباشند (كه البته در مورد داروهاي تزريق وريدي نيز مراجع تقليد نظرات متفاوتي دارند.)
۱۲- افرادي كه بايد داروهاي خود را به طور روزانه (يك بار در روز) مصرف كنند، براي ادامه درمان خود در زمان روزه‌داري با مشكل خاصي رو به رو نيستند. اين بيماران مي‌توانند زمان مصرف داروي خود را در فاصله بين افطار تا سحر قرار دهند. در صورتي كه لازم است داروي خود را با معده خالي مصرف كنند، بهترين زمان مصرف دارو براي آنها يك ساعت قبل از سحري و يا دو ساعت بعد از افطار مي‌باشد.
۱۳- بيماراني كه مجبور به مصرف روزي دو يا چند بار داروها هستند، ممكن است پس از مشورت با پزشك معالج خود قادر باشند داروهاي خود را در فاصله بين افطار تا سحر استفاده كنند. اين مورد براي بيماراني كه مجبور به مصرف داروها با دفعات بيشتر هستند تقريباً ناممكن است و اين قبيل افراد بهتر است از روزه‌داري صرف‌نظر نمايند. در مواردي خاص ممكن است پزشك معالج قادر باشد با جايگزيني داروهاي اين بيماران با انواع طولاني اثر آنها و يا تعويض دارو با يك داروي مشابه با نيمه عمر طولاني‌تر امكان روزه‌داري را براي اين گروه از بيماران نيز فراهم نمايد.در اين موارد صرفاً نظر پزشك درمانگر تعيين كننده است.
۱۴- از آنجا كه به هم خوردن عادات غذايي در ايام ماه مبارك رمضان باعث بروز تغييراتي در روندهاي فيزيولوژيك و متابوليك بدن و در نتيجه ايجاد تغييرات در ميزان و سرعت متابوليسم و دفع داروها خواهد شد، لازم است علايم حياتي مربوط به كنترل بيماري با دقت بيشتر و در فواصل كوتاه‌تري كنترل شود.
۱۵- از آنجاكه مصرف كافي آب و مايعات نقش بسيار مهمي در دفع داروها و متابوليت هاي ناشي از آنها دارد، لازم است دقت شود كه در فاصله بين افطار تا سحر به ميزان كافي آب و مايعات به بدن روزه‌داران و به خصوص بيماراني كه دارو مصرف مي‌كنند، برسد. اين اقدام ضمن تامين نياز بدن روزه‌داران به مايعات، به خصوص در زماني كه ماه مبارك رمضان در فصل گرما قرار دارد، شرايط لازم را براي دفع مناسب داروها و متابوليت‌هاي آنها از بدن فراهم خواهد كرد.
* ﻻزم ﺑﻪ ذﮐﺮ اﺳﺖ ﺑﯿﻤﺎراﻧﯽ ﮐﻪ ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪ ﺑﻪ اﻃﻼع از ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﺷﺮﻋﯽ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﺑﺎﯾﺪ از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﻤﺎس ﺑﺎ دﻓﺎﺗﺮ ﻣﺮاﺟﻊ ﺗﻘﻠﯿﺪ ﺧﻮد ﮐﺴﺐ اﻃﻼع ﮐﻨﻨﺪ. 
* مركز اطلاع رساني داروها و سموم در معاونت غذا و داروي دانشگاه علوم پزشكي مازندران با شماره تلفن ۱۴۹۰ پاسخگوي سوالات دارويي و مسموميت مي باشد.