مشاهده شماره خبر886

عرش نیوز:
گاهی آنقدر سرعت عمل پزشکان در تشخیص بیماری و تجویز نسخه زیاد است که بیمار متحیر می شود که چگونه هنوز کلامی از دهان او بیرون نیامده برای او یک نسخه پیچیده شده است. 

البته برخی پزشکان که به قول خود وجدان بیشتری دارند نیز در همان وهله اول اقدام به تشخیص بیماری نمی کنند بلکه به محض اینکه بیمار پایش را داخل مطب می گذارد، انواع و اقسام آزمایش های خون، ادرار، سونوگرافی و ام.ار.آی را برای او تجویز و هزینه های سرسام آوری را به بیمار تحمیل می کنند. 

اگر هم در این میان بیمار شانس داشته باشد و بیماری او به درستی تشخیص داده شود، بیمار به خاطر مجاب نشدن و نکات مبهم زیاد در بیماری به پزشکان متعدد دیگری نیز مراجعه می کند. 

به گفته مسوولان نظام سلامت کشور، مردم برای یک بیماری که برای اولین بار با آن مواجه می شوند، تا هفت بار به پزشک مراجعه می کنند زیرا به پزشک خود اطمینان ندارند و در این باره آموزش ندیده اند. 

این مراجعات اضافی، موجب تحمیل هزینه های اضافی به نظام سلامت و جیب مردم می شود. 

این درحالیست که طبق برنامه چهارم توسعه قرار بود هزینه از جیب مردم به کمتر از 30 درصد برسد اما اکنون این رقم به 70 درصد رسیده زیرا بیمار در برخورد با سیستم پزشکی ایران یاد نمی گیرد از سلامت خود مراقبت کند، بلکه فقط خروج او از مطب با یک پلاستیک دارو کافی است. 

بسیاری از بیماران برای دیدن یک پزشک، ساعت های طولانی در انتظار می مانند اما متاسفانه تعداد قابل توجهی از پزشکان به خاطر کسب درآمد بیشتر، بیمار را با عجله ویزیت کرده و به سراغ بیمار بعدی می روند. 

حتی در این میان، برخی مراکز درمانی دولتی به علت بار زیاد مراجعات مردم و شلوغی درمانگاه ها و کلینیک ها پزشکان خود را موظف می کنند تا در یک ساعت تا سقف 15 بیمار را ویزیت کند. 



** نقش صحبت های بیمار در تشخیص بیماری بیش از آزمایش است 

دبیر دومین کنگره ملی آموزش بیمار به خبرنگار اجتماعی ایرنا می گوید: جامعه طی این سال ها به این جریان تن داده که پزشک به جای توجه به علائم، شرح و صحبت های بیمار، به تجویز اقدامات پاراکلینیکی و رادیولوژی بپردازد زیرا نظام سلامت برای این مساله(تشخیص بیماری توسط پزشکان)، راهنمای بالینی ندارد. 

دکتر «فاطمه رخشانی» می افزاید: برای هر گروه و صنفی قانونی داریم، اما برای خدمات درمانی اینطور نیست درحالیکه در کشورهای دیگر برای خدمات درمانی، قانون دارند به طور مثال اگر بیماری، مشکوک به آپاندیستیت باشد پزشک اجازه دارد فقط برای او آزمایش خون تجویز کند بنابراین پزشکان ناگزیرند برای تشخیص بیماری با بیماران بیشتر صحبت کنند. 

وی تاکید می کند: اگر پزشک می خواهد متوسل به آزمایش های پاراکلینیکی گران قیمت و وقت گیر نشود باید برای بیمار خود وقت بگذارد؛ اساسا پزشکی به معنای کار در بالین بیمار و صحبت با او است. 

دبیر دومین کنگره ملی آموزش بیمار می گوید: اگر نظام سلامت برای تشخیص بیماری، راهنمای پزشکی(گاید لاین) داشته باشد، پزشک، مسیر کوتاه تری را برای تشخیص بیماری خواهد پیمود. 

رخشانی ادامه می دهد: آنچه از صحبت بیمار به دست می آید بیش از انجام آزمایش های پاراکلینیکی، پزشک را در تشخیص بیماری یاری می دهد. 



** بی توجهی به کیفیت خدمات در نظارت مطب ها 

این عضو بورد تخصصی ارتقای آموزش سلامت در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ادامه می دهد: به تجویز آزمایش ها از سوی پزشکان، نظارت نمی شود؛ اکنون در نظارت ها بیش از کیفیت خدمات به کمیت ها مانند داشتن امکانات استریل، نگاه می کنیم. 

رخشانی می گوید: این درحالیست که آموزش بیمار یکی از معیارهای کیفیت خدمات است؛ درحالیکه بیمار در مراجعه به پزشک باید کمتر به بیمارستان ها و دیگر مراکز درمانی مراجعه کند، می بینیم بیماران چند بار به این مراکز مراجعه می کند که این کار موجب صرف هزینه از جیب بیمار و ناراحتی خانواده و در نهایت تحمیل بار اقتصادی به جامعه می شود. 

وی می افزاید: باید بر این مساله نظارت شود که پزشکان چقدر به بیمار یاد می دهند که از خود مراقبت کند. 



** لزوم نظارت بر تجویز غیرمنطقی دارو در کشور 

دبیر دومین کنگره ملی آموزش بیمار با اشاره به تجویز غیرمنطقی دارو در کشور می گوید: در دنیا به نسخه نویسی پزشکان نظارت می شود اما در ایران، یک بیمار برای بیماری خود، انواع و اقسام داروها را از چند پزشک و گاهی یک پزشک دریافت می کند. 

رخشانی تصریح می کند، دلیل تکرار دارو برای یک بیمار این نیست که داروها اثربخش نبوده اند بلکه علت آن است که بیمار متوجه نشده دارو را چطور باید مصرف کند و با عوارض آن دارو آشنایی ندارد؛ اینها ناشی از نبود آموزش بیمار است. 

وی می گوید: به تجویز دارو از سوی پزشکان، نظارت نمی کنیم از سوی دیگر مردم نیز به حق خود واقف نیستند و فکر می کنند وقتی مطب می روند باید با یک کیسه دارو بیرون بیایند. 



** نقص در سیستم آموزش پزشکی کشور 

دبیر دومین کنگره ملی آموزش بیمار خاطرنشان می کند: اگر پزشکان ما طوری تربیت شده بودند که به سلامت بیماران اهمیت می دادند، این همه دارو تجویز نمی کردند؛ بسیاری از بیماری ها نیازی به تجویز دارو ندارد. 

رخشانی تصریح می کند، مبحث مشورت دادن پزشکان به بیماران در کشور بطورکلی منتفی شده است؛ اگر پزشکی به بیمار خود بگوید که دارو نیاز ندارد، آن فرد می گوید این دکتر به درد نمی خورد و در این جریان کسی به بیمار آموزش نمی دهد که این طرز فکر او نادرست است و نباید به پزشکان دیگر مراجعه کند. 

وی می افزاید: مراجعه مکرر مردم به پزشکان نیز هزینه ها از جیب مردم و هزینه های نظام درمان را افزایش می دهد. 

دبیر دومین کنگره ملی آموزش بیمار می گوید: آنچه که در فرایند درمان بیماری مهمترین نقش را ایفا می کند، آموزش پزشک به بیمار است و یکی از شاخص های سنجش اینکه آیا این آموزش ها که در مطب های ما اجرا می شود همان مدت زمانی است که پزشک برای ویزیت کردن بیمار، صرف می کند. 

رخشانی می افزاید: این درحالیست که آموزش به بیماران سال ها است در کشورهای دیگر جریان دارد و اکنون وارد مراحل دیگر آموزشی شده اند به آن معنا که اکنون آنها میزان درک بیمار از آموزش ها یا همان «سواد سلامت» را ارزیابی می کنند. 

وی ادامه می دهد: اکنون در کشورهای دیگر، میزان اثربخش بودن آموزش های پزشکان را بررسی می کنند؛ آنها به این مساله توجه دارند که پزشکان تا چه اندازه ساده صحبت می کنند. 



** برنامه آموزش بیمار در بیمارستان های کشور به درستی انجام نمی شود 

دبیر دومین کنگره ملی آموزش بیمار با بیان اینکه «آموزش بیمار» در اعتباربخشی بیمارستان ها، لحاظ می شود، می گوید: یکی از محورهای اعتباربخشی در بیمارستان های کشور، آموزش بیمار است اما این امر به درستی انجام نمی شود. 

رخشانی تصریح می کند، برای ارزیابی آموزش بیمار در بیمارستان های کشور، از بیمار پرسیده می شود که آیا درباره بیماریش به او آموزش داده شده است و پاسخ بله یا نه او به عنوان شاخص آموزش بیمار درنظر گرفته می شود. 

وی ادامه می دهد: این درحالیست که برای ارزیابی آموزش بیمار باید بررسی شود که آیا بیمار می تواند از خود مراقبت کند، بطور مثال آیا یک بیمار دیابتی می تواند قند خود را کنترل کند و صرف نوشتن بله یا نه در مقابل یک سووال نمی توان گفت آموزش بیمار در بیمارستان های کشور اجرا شود. 



** عملکرد بیمه دلیلی برای سطحی گرفتن «آموزش بیمار» در کشور 

دبیر دومین کنگره ملی آموزش بیمار می افزاید: در کشور به مساله آموزش بیمار، سطحی نگاه می شود و پزشکان ما برای این کار آموزش ندیده اند؛ پزشکان کشور، هفت سال، سخت ترین کتاب های دنیا در زمینه پزشکی را می خوانند اما «ارتباط با بیمار» را یاد نمی گیرند. 

رخشانی می افزاید: دلیل دیگر برای اهمیت ندادن پزشکان به مساله «آموزش بیمار» در کشور، بیمه ها هستند؛ بیمه ها، حق پزشک برای ویزیت را با ارائه یک نسخه می پردازند درحالیکه اگر قرار باشد یک بیمه هشیار پشت سر بیماران باشد باید بررسی کنند که بیمار در مراجعه به پزشک چقدر توانمندی کسب کرده است. 

وی خاطرنشان می کند: به طور مثال دو پزشک با یک تخصص و میزان ساعت کاری یکسان، یکی از آنها در همان طول ساعت، 20 بیمار و دیگری 60 بیمار را ویزیت می کند و بیمه تفاوتی بین این دو پزشک قائل نیست و پزشکی که 60 بیمار را ویزیت کرده، پول بیشتری به دست می آورد. 

رخشانی می گوید: با این وضع، بدیهی است که اگر پزشکی چندان به ارزش های، انسانی اخلاقی و معنوی پایبند نباشد ترجیح می دهد بیماران بیشتری را ویزیت کند. 

به هرحال نادیده گرفتن شدن آموزش به بیماران می تواند حتی منجر به مرگ آنان نیز می شود، بطور مثال گاهی یک بیمار دیابتی به دلیل افت قند خون، جان خود را از دست می دهد و فقط به این خاطر که یاد نگرفته فردی که دارای قندبالا است ممکن است دچار افت قند نیز شود بنابراین روزانه و بطور مرتب باید قند خود را کنترل کند. 

از سوی دیگر هرچند برنامه های اولیه برای استقرار نظام آموزش بیمار در بیمارستان ها آغاز شده اما نیاز به توجه و اصلاحات مهمی دارد./ایرنا